Türkiye’de son haftalarda art arda yaşanan gıda kaynaklı zehirlenme olayları, gıda güvenliği konusunu yeniden ülke gündeminin merkezine taşıdı. Kars Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Ercan Ödül, meydana gelen vakaların mevcut gıda güvenliği sistemindeki ciddi eksiklikleri ortaya koyduğunu belirterek, üretimden tüketime kadar geçen tüm süreçlerde hijyen kurallarına uyulmamasının bu trajedilere zemin hazırladığını vurguladı. Özellikle denetim eksikliği, yeterli hijyen eğitimi almamış çalışanların istihdam edilmesi ve uygun olmayan saklama koşulları zehirlenme vakalarının temel nedenleri arasında gösteriliyor. Risk grubunda yer alan bebekler, çocuklar ve bağışıklığı zayıf bireyler için tehlikenin daha büyük olduğu ifade edilirken, vatandaşlara evde ve toplu tüketim yerlerinde dikkat edilmesi gereken kritik hijyen kuralları hatırlatılıyor. Gıda güvenliğinin “çiftlikten sofraya” anlayışıyla sağlanabileceğinin altı çiziliyor.
Gıda Kaynaklı Ölümler Sonrası Kritik Uyarı
Kars Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Ercan Ödül, "Meydana gelen bu zehirlenme vakaları, gıda güvenliği sistemimizdeki aksaklıkları çok net bir biçimde gözler önüne sermektedir." dedi. Başkan Ödül açıklamasında şunları söyledi;
"Ülkemizde, özellikle İstanbul başta olmak üzere son dönemde peş peşe yaşanan gıda kaynaklı zehirlenme olayları, çok sayıda vatandaşımızı etkilemiş, ne yazık ki üzücü can kayıplarına neden olmuştur. Gıda güvenliği, zoonotik hastalıklar ve halk sağlığına ilişkin mesleki sorumluluğumuz gereğince, Kars Veteriner Hekimleri Odası olarak, kamuoyunu bilimsel gerçekler ışığında aydınlatma zorunluluğu doğmuştur.
Gıda Güvenliği Sistemindeki Eksiklikler
Meydana gelen bu zehirlenme vakaları, gıda güvenliği sistemimizdeki aksaklıkları çok net bir biçimde gözler önüne sermektedir. Başta hayvansal ürünler olmak üzere, tüm gıdaların üretimden işlenmeye, muhafazadan tüketime sunuluşuna dek tüm aşamalarda yeterli hijyen koşullarına uyulmaması, bu tür trajedilere zemin hazırlamaktadır.
Bu olayların bilimsel yönden aydınlatılması, hem etkenlerin hem de sorumluların belirlenmesi ve benzerlerinin yaşanmasının önüne geçilmesi hayati önem taşımaktadır. Gıda zehirlenmelerinin çözümü, kurumlar arası iş birliğini esas alan Tek Sağlık (One Health) perspektifiyle ele alınmalıdır.
İstihdam ve Denetim Kritik Noktalar
Kent yaşamında yeme-içme hizmetleri sektörünün büyümesiyle birlikte, hijyen farkındalığı ve mesleki eğitimi yetersiz bireylerin istihdam edilmesi, halk sağlığı açısından en büyük tehlikeyi oluşturmaktadır.
• Her kademede gıda imalatı yapan işletmelerin fiziki donanımı ve çalışanlarının hijyen gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığı etkili ve sürekli bir biçimde denetlenmelidir.
• Hijyen eğitimleri zorunlu bir şart olarak uygulanmalıdır.
• Denetimler sonucunda bu koşulları yerine getirmeyen işletmelerin ve çalışanların faaliyetlerine derhal son verilmelidir.
Gıda zehirlenmeleri genellikle Salmonella, E. coli, Listeria, Campylobacter, Brucella gibi bakterilerle; Staphylococcus aureus, Clostridium botulinum toksinleri de dahil olmak üzere sayısız etkenle kontamine olmuş gıdaların tüketilmesiyle görülmektedir.
Risk Faktörleri ve Tehlike Altındaki Gruplar
Risk faktörleri arasında yetersiz saklama şartları, soğuk zincirin ihlali, eksik pişirme, yanlış ev tipi konserve yöntemleri ve toplu tüketim mekanlarında çapraz bulaşma öne çıkmaktadır. Özellikle bebekler, çocuklar, hamileler, yaşlılar ve bağışıklığı zayıf bireyler ölümcül risk altındaki en yüksek tehlike grubundadır.
Vatandaşlar İçin Korunma Tedbirleri
Vatandaşlarımızın gıda zehirlenmelerinden korunması için alınabilecek başlıca tedbirler şunlardır:
• Hayvansal gıdaların tam olarak pişirilmesi sağlanmalıdır.
• Pişmiş gıdalar oda sıcaklığında en fazla 30 dakika bekletilmelidir.
• Bozulma şüphesi olan gıdalar kesinlikle tüketilmemelidir.
• Sokak satıcıları ve yüksek yoğunluklu işletmelerden alışverişte azami dikkat gösterilmelidir.
• Ev tipi konservelerde doğru sterilizasyon ve kapak kontrolü yapılmalı; havası alınmadan açılabilen konserveler tüketilmemelidir.
• Yemek hazırlama ve tüketiminden önce ve sonra mutlaka eller yıkanmalıdır.
• Ağır seyirli veya kanlı ishal, yüksek ateş, şiddetli karın ağrısı, nefes almada güçlük, çift görme gibi ciddi semptomlar ortaya çıktığında zaman kaybetmeksizin sağlık kuruluşlarına müracaat edilmelidir.
Çiftlikten Sofraya Güvenlik ve Ortak Sorumluluk
"Kars Veteriner Hekimleri Odası olarak, bir kez daha altını çiziyoruz: Gıda güvenliğinin teminat altına alınması, sadece 'Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenliği' ilkesiyle sağlanabilir. Gıda güvenliği, tüm toplumun ortak sorumluluğudur.
Odamız, bu çerçevede gıda sektöründeki çalışanlara yönelik gıda hijyeni eğitimlerinin düzenlenmesine önem vermekte ve yetki verildiği takdirde üzerimize düşecek sorumluluğu eksiksiz yerine getireceğimizi taahhüt etmektedir.
Bu elim hadiselerde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, tedavi süreçleri devam eden hastalarımıza ise acil şifalar diliyoruz."
